Analiza zachowania zajmuje się poznawaniem prawidłowości występujących w układzie środowisko-zachowanie. Wszelkie zmiany w funkcjonowaniu człowieka, dokonują się w procesie interakcji człowieka ze środowiskiem. Te względnie trwałe zmiany, które powstają, stanowią efekt uczenia się, w którym analitycy zachowania upatrują najważniejszej, ewolucyjnie uwarunkowanej zdolności człowieka.
Słowo metodologia oznacza naukę o metodach działalności naukowej, która obejmuje swoim zakresem sposoby przygotowywania i prowadzenia badań naukowych, opracowywania ich wyników, jak również utrwalania osiągnięć nauki. W odniesieniu do analizy zachowania, metodologię badań stanowi analiza funkcjonalna, odnosząca środowiskowe zmienne niezależne do behawioralnych zmiennych zależnych. W ramach tej dziedziny, badane są czynniki kontrolujące oraz zmieniające zachowanie istot żywych – ludzi i zwierząt. Celem jest tu poznanie prawidłowości, jakie występują między bodźcami środowiskowymi, a zachowaniem. Jest to niezmiernie istotne w kontekście skutecznego przewidywania i zmieniania zachowania. Wiedza ta jest niezwykle praktyczna – można wykorzystać ją w obszarze terapii, jak również edukacji. Jako że zachowanie jest zjawiskiem dynamicznym i zmieniającym się w czasie, warunkiem jest prowadzenie jego ciągłego pomiaru. Pomiar pozwala nam dostrzec, czy i kiedy zachowanie zmienia się, jednak nie pokazuje, dlaczego to nastąpiło. W celu określenia, jak dane zachowanie zmienia się w zależności od specyficznych zmian w środowisku, przeprowadza się analizę funkcjonalną. Dążymy do uzyskania pełnej kontroli nad zachowaniem – oznacza to bowiem uzyskanie jego wyjaśnienia. Procedury obserwacji pomiaru muszą być przeprowadzone w sposób wystandaryzowany. Niezbędna jest również wizualizacja zebranych danych.
Opracowanie: mgr Joanna Hikert – psycholog, terapeuta